Scheiden en belasting

De Belastingdienst en scheiden

De Belastingdienst en scheiden, leuker kunnen we het niet maken. De Belastingdienst constateert jaarlijks veel fouten in gemaakte afspraken en opgestelde echtscheidingsconvenanten. Conclusie is dat er enerzijds tijdens de scheiding te weinig aandacht wordt besteed aan zaken rondom scheiden en de Belastingdienst. En anderzijds dat veel scheidingsbegeleiders die niet financieel onderlegd zijn niet voldoende kennis in huis hebben om de scheiding op dit gebied goed te begeleiden. Wij besteden op deze pagina graag in hoofdlijnen aandacht aan de fiscale gevolgen van een scheiding.

Inhoudsopgave

> Fiscale gevolgen scheiding
> Belastingdienst echtscheiding een eigen woning
> Hoe zit het met het fiscaal partnerschap?
> Hoe lang ben je fiscaal partner na de scheiding?
> Wat is beter: samen aangifte doen of apart?
> De Belastingdienst en het pensioen
> Alimentatie en belasting
> De inkomstenbelasting na de scheiding: wat moet je doen?
> De belastingaangifte na de scheiding: waar gaat het mis?
> Belastingdienst scheiden checklist
> Welke kosten van de scheiding zijn aftrekbaar?

Een scheiding kent, naast juridische, ook veel fiscale wet- en regelgeving die invloed hebben op alle afspraken die je over de financiële vraagstukken met elkaar maakt. Als je tijdens het scheidingstraject hier geen rekening mee houdt en dit niet laat doorrekenen, dan kun geld mislopen of zelfs voor boetes komen te staan. Bedenk ook dat die fiscale wet- en regelgeving vaak niet voor één uitleg vatbaar zijn, laat je dus begeleiden door scheidingsbemiddelaar die fiscaal goed onderlegd is. De Scheidingsplanner is één van de weinige partijen die je ook op fiscaal gebied goed kan adviseren.

Van alle financiële onderwerpen zijn dit de vier vraagstukken die de meeste valkuilen op fiscaal gebieden kennen:

• De eigen woning
• Het fiscale partnerschap
• Verdeling van het pensioen
• Alimentatie

We lichten deze onderwerpen hieronder verder toe.

Vooral de eigen woning en de hypotheek zijn belastingtechnisch vaak complex. Vragen die meespelen zijn wanneer jij of jouw ex-partner de woning heeft verlaten en of jullie samen nog als fiscale partners aangifte willen doen. Jullie moeten in ieder geval de waarde van de woning met elkaar verdelen als jullie samen eigenaar zijn van de woning. Hierbij kan er sprake zijn van overwaarde of onderwaarde. Jullie moeten dit met elkaar verrekenen, anders ziet de Belastingdienst dit mogelijk als een schenking en dat heeft weer allerlei andere gevolgen. Bij een overwaarde kunnen tevens de zogenoemde bijleenregeling en de verplichte aflossing van de hypotheekschuld meespelen. Dit heeft invloed op de hypotheekrenteaftrek van een eventueel nieuw aangekochte woning. Daarnaast zullen jullie tevens voor de renteaftrek de tweejaarperiode volgens de scheidingsregel goed in de gaten moeten houden.

In het artikel ‘Belastingdienst echtscheiding eigen woning’ lees je hier meer over.

Vrijblijvende afspraak maken

Jullie zijn fiscaal partner als jullie getrouwd zijn of een fiscaal partnerschap hebben. Ook samenwoners met een samenlevingscontract hebben een fiscaal partnerschap. Dit geldt ook voor samenwoners met kinderen. Er zijn nog meer situaties waarin je een fiscaal partnerschap hebt, alle bijzonderheden vind je op de website van de Belastingdienst. Voor het scheidingstraject geldt: zolang jullie beiden op één adres staan ingeschreven, hebben jullie een fiscaal partnerschap met elkaar.

In het jaar dat het fiscale partnerschap wordt verbroken kunnen jullie voor bepaalde posten ervoor kiezen om het gehele jaar elkaars fiscale partners te blijven. Dat kan soms gunstig zijn, je moet dan dus wel samen aangifte doen. Belastingtechnisch kan het soms zelfs in jullie voordeel zijn om het verzoekschrift tot echtscheiding later in te dienen ten gunste van bepaalde fiscale gevolgen. Of juist wat eerder in de afhandeling van de scheiding. Jullie Scheidingsplanner geeft jullie hierover graag advies.

Er worden tijdens een scheiding nog wel eens andere afspraken over de verdeling van het pensioen gemaakt. Bijvoorbeeld omdat één van de partners de overwaarde van de woning niet gefinancierd krijgt om de andere partner uit te kopen. De oplossing wordt dan soms gevonden in een uitruil van het recht op de overwaarde en het recht op het te verevenen pensioen. Volgens de Belastingdienst kan dit echter niet zomaar, dus laat je hierover goed adviseren.

De kinderalimentatie kent geen gevolgen voor de belastingaangifte. Dit geldt niet voor de partneralimentatie. Voor de betaler is de partneralimentatie namelijk voor de belasting aftrekbaar en voor de ontvanger belast. Op basis van nieuwe belastingwetgeving wordt het percentage waartegen kan worden afgetrokken stapsgewijs afgebouwd naar 37% in 2023. Wat zijn echter de beste keuzes als je het bedrag van de partneralimentatie in één keer wilt afkopen? Hoe zit het bovendien als de partneralimentatie in natura uitbetaald wordt, bijvoorbeeld omdat de ex-partner de huur of de hypotheek van de woning betaalt? Ook hier is het belangrijk om vooraf alle gevolgen voor de Belastingdienst goed in kaart te brengen, dus voordat jullie een beslissing nemen.

Vrijblijvende afspraak maken

Een aantal belangrijke zaken waar je niet al te lang mee moet wachten zijn:

• DigiD aanvragen of wijzigen: het is belangrijk dat als jullie uit elkaar gaan jij zelf een eigen DigiD aanvraagt, als je die nog niet hebt. Heb je al wel een eigen DigiD, wijzig dan jouw wachtwoord.
• Kijk naar jouw voorlopige aanslag inkomstenbelasting: door de scheiding verandert je financiële situatie. Dit heeft onvermijdelijk gevolgen voor de belasting die je betaalt of terugkrijgt. Zo mag je bijvoorbeeld de partneralimentatie die je betaalt opgeven als aftrekpost in jouw aangifte. Als je echter partneralimentatie ontvangt, moet je belasting gaan betalen. Ook moet bij ver- en aankoop van een woning de voorlopige teruggaaf die je ontvangt wellicht bijgesteld worden. Pas daarom, zodra jouw nieuwe financiële situatie duidelijk is, jouw voorlopige aanslag aan, zodat je financiële verrassingen kunt voorkomen.
• Algemene heffingskorting: ontvang je nu een algemene heffingskorting en ga je na de scheiding aan het werk of een uitkering aanvragen? Denk er dan aan dat je deze heffingskorting ook via jouw werkgever of uitkeringsinstantie gaat ontvangen. Als je de algemene heffingskorting die je nu ontvangt niet stopzet, ga je de korting dus dubbel ontvangen. Laat de korting dus stopzetten om te voorkomen dat je later een groot bedrag moet terugbetalen.
• Kindgebonden budget: het kindgebonden budget dat je ontvangt zal na de scheiding zeer waarschijnlijk wijzigen. Dat geldt tevens voor de eventuele kinderopvangtoeslag.
• Beoordeel ook goed welke invloed de scheiding heeft op eventuele toeslagen, zoals de huur- en zorgtoeslag.

Vrijblijvende afspraak maken

De Belastingdienst heeft een online checklist scheiden ontwikkeld, waarmee je jouw persoonlijke checklist kunt samenstellen. Na het beantwoorden van vragen over jouw persoonlijke situatie krijg je een overzicht te zien van welke zaken je moet gaan regelen. Ga hier naar de ‘Belastingdienst scheiden checklist’.

Als aftrekposten van de scheiding kun je alleen de kosten voor het verkrijgen of behouden van de partneralimentatie indienen. De alimentatiegerechtigde mag de door hem/haar hiervoor betaalde kosten als aftrekpost opvoeren voor de inkomstenbelasting. Deze aftrekposten bevatten om onder meer:

• Advocaatkosten/kosten mediator
• Telefoonkosten
• Portokosten
• Reiskosten
• Incassokosten